Jerzy Kuncewicz urodził się 31 lipca 1893 r. w Jakubówce koło Lublina w rodzinie szlacheckiej. Do szkół uczęszczał w Hrubieszowie i Lublinie, gdzie należał do tajnego kółka Organizacji Młodzieży Narodowej i brał udział w strajku szkolnym. Dużą rolę w kształtowaniu postawy Jerzego odegrała matka, Cecylia Helena z Wyszyńskich, nauczycielka języka polskiego, działaczka społeczna, założycielka i dyrektorka seminarium nauczycielskiego w Zamościu, później organizatorka szkolnictwa dla dzieci emigrantów polskich we Francji i Brazylii. Zagrożony aresztowaniem z powodu nielegalnej działalności, Jerzy Kuncewicz opuścił Lublin i po krótkim pobycie w Krakowie wyjechał do Belgii, gdzie studiował chemię na uniwersytecie w Liege. Wstąpił do Strzelca. Wówczas nawiązał kontakty z ruchem ludowym, które trwały niemal całe życie, a zaczęły się w czasie wakacji jeszcze w okresie szkolnym, kiedy zakładał kółka ludowe we wsiach lubelskich, prowadząc agitację patriotyczno-niepodległościową. Po wybuchu...

Jerzy Kuncewicz urodził się 31 lipca 1893 r. w Jakubówce koło Lublina w rodzinie szlacheckiej. Do szkół uczęszczał w Hrubieszowie i Lublinie, gdzie należał do tajnego kółka Organizacji Młodzieży Narodowej i brał udział w strajku szkolnym. Dużą rolę w kształtowaniu postawy Jerzego odegrała matka, Cecylia Helena z Wyszyńskich, nauczycielka języka polskiego, działaczka społeczna, założycielka i dyrektorka seminarium nauczycielskiego w Zamościu, później organizatorka szkolnictwa dla dzieci emigrantów polskich we Francji i Brazylii. Zagrożony aresztowaniem z powodu nielegalnej działalności, Jerzy Kuncewicz opuścił Lublin i po krótkim pobycie w Krakowie wyjechał do Belgii, gdzie studiował chemię na uniwersytecie w Liege. Wstąpił do Strzelca. Wówczas nawiązał kontakty z ruchem ludowym, które trwały niemal całe życie, a zaczęły się w czasie wakacji jeszcze w okresie szkolnym, kiedy zakładał kółka ludowe we wsiach lubelskich, prowadząc agitację patriotyczno-niepodległościową. Po wybuchu wojny podejrzany przez Niemców o dywersję na rzecz Belgii, został aresztowany w Liege i osadzony na dwa lata w obozie jenieckim w Marnau w Niemczech. (Z tej racji przysługiwało mu prawo do dożywotniej renty w Belgii, z czego nigdy nie skorzystał.)

Zwolniony w 1916 r., powrócił do Lublina i pracował jako chemik w rodzinnej cukrowni, a potem nauczyciel przyrody, fizyki i chemii w lubelskich szkołach. Przystąpił do aktywnej działalności w Polskim Stronnictwie Ludowym (od 1918 r. PSL Wyzwolenie), był w komisji programowej na pierwszym Walnym Zjeździe, który odbył się w czerwcu 1916 r. w Lublinie. Brał udział w pracach Centralnego Komitetu Narodowego. Uczestniczył z ramienia PSL w formowaniu oddziałów POW. Od 1918 r. mieszkał w Warszawie. Uczestniczył w wojnie polsko--bolszewickiej w 1920 r. w I Pułku Szwoleżerów, z którym wraz z bratem Czesławem przeszedł całą kampanię do Kijowa i z powrotem.

Ożenił się 14 maja 1921 r. z Marią Szczepańską, którą poznał rok wcześniej wśród przyjaciół – członków tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Wkrótce potem przystąpił do studiów prawniczych, pracując równocześnie jako kierownik Wydziału Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą w Ministerstwie Opieki Społecznej. Jako aplikant praktykował w kancelarii kuzyna Stefana Aleksandrowicza, po czym otworzył własną kancelarię. Zajmował się głównie sprawami cywilnymi, był radcą prawnym wielu firm wydawniczych, przemysłowych i banków.

Na jesieni 1922 r. przyszedł na świat jedyny syn Kuncewiczów, Witold.

Literatura od dawna była jeszcze jedną – spośród wielu - pasją życiową Jerzego Kuncewicza. Wiersze i utwory prozatorskie publikował on w prasie lubelskiej, a potem także warszawskiej od 1911 r.. Był członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich, w którym początkowo działał dość aktywnie i do którego z czasem wprowadził także swoją żonę Marię.

Równolegle z praktyką adwokacką i działalnością w ruchu ludowym Jerzy Kuncewicz uprawiał także działalność publicystyczną. Po wydaniu w 1930 r. tomów „Przebudowa. Rzecz o życiu i ustroju Polski" i w 1934 r. „Na nowych drogach" przygotowywał następną książkę, prowadząc badania historyczno-socjologiczne nad przemianami gospodarczymi i kulturowymi w krajach o różnych ustrojach. Dla potrzeb tej pracy, opublikowanej w 1938 r. pt. „Republika globu", odbył kilka podróży do ZSRR, Włoch i Stanów Zjednoczonych.

W 1936 r. Kuncewiczowie zakupili parcelę w Kazimierzu Dolnym wraz z wiejską chatą. W dwa lata później stanął tu dom według projektu Karola Sicińskiego. Na stałe jednak nadal mieszkali w Warszawie.

We wrześniu 1939 r. Kuncewicz w raz z żoną prze Kazimierz, Rumunię, Jugosławię, Włochy dotarł do Francji, gdzie w Paryżu objął służbę w Wydziale Łączności z Krajem przy Ministerstwie Informacji i Propagandy rządu polskiego na emigracji. Po zajęciu Francji przez Niemcy Kuncewiczowie przenieśli się do Londynu, gdzie Jerzy podjął pracę w Biurze Traktatów. W Anglii Kuncewiczowie, bywając w londyńskich salonach, starali się pozyskać życzliwość polityków i środowisk opiniotwórczych dla Polski. W 1955 r. przenieśli się do Stanów Zjednoczonych do syna Witolda, z którym wspólnie prowadzili przedsiębiorstwo. W 1959 r. przenieśli się do Chicago, gdzie Maria objęła stanowisko profesora literatury polskiej na uniwersytecie, a Jerzy zajmował się pisaniem sztuk teatralnych. W tym czasie wiele podróżował po Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Europie. Do Polski przyjechał w 1963 r., mimo obaw przed aresztowaniem przez ówczesne władze za swoją opozycyjną działalność.

W latach 1963 – 84 Jerzy Kuncewicz większość letnich sezonów spędzał w Kazimierzu, jesienie i wiosny zaś – u syna w Wirginii lub na Florydzie, a zimy – we Włoszech.

Zmarł w Lublinie 14 marca 1984 r. Pochowany został na cmentarzu w Kazimierzu, gdzie na płycie nagrobnej widnieje napis autorstwa samego Kuncewicza: „Jerzy Kuncewicz 1893 – 1984 ludowiec, prawnik, filozof.”

Bibliografia:

1. E. Balawejder, 20. rocznica śmierci Jerzego Kuncewicza, w: Brulion Kazimierski, nr 5, 2004, s. 32 – 33
2. A. Szałagan, Maria Kuncewiczowa. Monografia, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 1995